Ik kreeg een reactie op mijn schrijven over stilte. De stilte die nu zoveel meer deelmaakt van het leven dan een paar weken geleden. Heilzame stilte. Ik merk hoeveel mensen ervan genieten. Wat brengt u de diepste stilte? Alles kan bijdragen. Een schilderij, water, juist het zacht ruisen van bomen, of een ander geluid. In de natuur is het gemakkelijk want ook bij het gezang en zelfs gekwetter van vogels is het nog steeds stil vind ik. Maar soms, niets ... alleen stil zijn. Stil.
Kent u 'Into Great Silence'?
De kartuizerorde is de meest authentieke en strengste kloosterorde. In duizend jaar tijd is ze nooit veranderd. Het leven is hard en vraagt om een grote innerlijke kracht. Het bestaat voornamelijk uit afzondering en stilte. De kartuizermonnik leeft alleen voor God.
Als iemand iets publicieert is dat zonder naam. Vergelijkbaar met ikonen, die ook niet gesigneerd worden. Er is geen hierarchie in het klooster, iedereen is gelijk.
Hun graven worden aangegeven met een houten kruisje zonder naam. Graven worden nauwelijks onderhouden. Net zoals op natuurbegraafplaatsen gaat de natuur zijn gang en ook daar is geen naam.
Regisseur Philip Gröning zegt over 'Into Great Silence': "in plaats van een weergave te zijn van het kloosterleven werd de film zelf een klooster”.
De film is een onderdompeling in stilte. De dagelijkse geluiden versterken de stilte.
Iets aardser, maar ook stil is het volgende gedicht vind ik.
Het stille huisje
Dwalend over heide
en door lage bosjes,
denkend aan geen enkel nuttig ding,
fluitend zacht en blijde,
blij en vrij en losjes,
kwam ik plotseling
bij een huisje, doodstil en verlaten,
dat in schaduw van wat dennenbossen sliep,
waar het lang geleden
scheen en heel tevreden,
want alleen een geitje blaatte
en een koekoek riep.
In die dagen zocht ik
al maar naar een kamer,
'k had al veel gewogen en gewikt.
Hier is stilte, docht ik,
en niets is voornamer,
niets is meer geschikt.
En wijl zwijgend kijken toch niet baat en
wijl ik graag in stille dingen mij verdiep
tikte ik toen van buiten
even op de ruiten;
maar alleen het geitje blaatte
en de koekoek riep.
Ja, mijn ontevreden
tikken mocht niet baten,
't maakte zelfs de stilte dubbel diep;
't scheen sinds lang geleden
gans en al verlaten,
't was of alles sliep.
't Is maar beter stille dingen stil te laten
dacht ik, wijl ik dwalende weer verder liep,
en ik hoorde achter
mij maar nu wat zachter
hoe het geitje blaatte
en de koekoek riep.
A. Roland Holst (1888-1976)
Uit: Verzameld werk
Uitgeverij G.A. van Ooschot, Amsterdam, 1981
Na al die stilte komt 'Erbarme Dich' uit de Matthäus Passion misschien nog dieper Er waren 200 uitvoeringen die vanwege corona niet doorgingen dit jaar. De uitvoering in Naarden is de meest gewaardeerde (zonder waardeoordeel. Ik weet even geen ander woord.) en zou voor de 98e keer uitgevoerd worden. Voor 12000 mensen. De tweede keer dat het niet doorging. De eerste keer was in 1945. De muziek zit verankerd in het dorp. Dat bleek ook uit de activiteit die georganiseerd was. Het idee was om precies om 11 uur het klokje van de kerk een minuut lang te luiden en daarna zou iedereen uit zijn eigen speaker de bekende aria Erbarme Dich laten horen. Om zo een moment van bezinning te creëren. Wij zagen allemaal mensen rondom de grote kerk, op gepaste afstand luisterend naar deze muziek die ons op zich al diep ontroerd en op deze manier ...
Omdat ik niet kan kiezen uit de hoeveelheid aria's kies ik maar voor Aafje Heynis omdat Henk zo van haar houdt.
