Vandaag is het Dodenherdenking. Kortgeleden schreef ik over Melbourne en vandaag over WO2, waar we wel altijd aandacht voor de doden hebben, wat hopelijk altijd zo blijft.
Hier geven ze in het heel korte stukje nieuws, dat al een uitzondering is, het idee dat het in Frankrijk nog steeds alleen gaat om de pensioenwet. Een vertekend beeld, er is zoveel meer aan de hand. Dat zie je ook aan de grote groep eensgezinde mensen die demonstreren. Als je kijkt naar wat voor soort mensen dat zijn varieert dat van heel jong tot oud. Mensen die nog lang niet, of niet meer met de hoogte van de pensioenleeftijd te maken hebben. Er wordt tegen de huidige macht gedemonstreerd. Mensen willen dit niet meer. Er zijn ook relschoppers en die krijgen aandacht, maar de miljoenen mensen die vreedzaam en krachtig demonstreren laten ze hier niet zien. Fransen zijn veel moediger dan de meeste Nederlanders waaronder ik!
(Henk zegt altijd dat Nederland het braafste jongetje van de klas is.)
Frankrijk was 'altijd' al dapper en in ieder geval in WO2*. Niet de regering was moedig, maar het volk. De regering heeft Duitsland de eerste twee jaar geholpen. Daarna veranderde dit door de krachtige protesten van kerken.
In Frankrijk zijn veel minder Joodse mensen afgevoerd dan hier. In Nederland werd driekwart vermoord, het hoogste aantal van West-Europa!! In België ging het om 40%, in Frankrijk om 25%.
Het was een combinatie van factoren, Nederland was klein en dichtbevolkt (moet je nu zien?!?!) waardoor onderduiken moeilijker was dan in landen met veel ruimte. En, dit is wat in dezelfde vaak beschreven lijn ligt, van de afgelopen tijd, het Duitse bezettingsregime functioneerde in Nederland uiterst effectief, omdat de Nederlandse bevolking gezagsgetrouw en volgzaam was. Daarnaast was er verraad en had je zelfs 'Jodenjagers'. Het loonde om Joden aan te geven, de prijs die je ervoor kreeg varieerde van 7,50 tot 40 gulden. Georganiseerd verzet kwam hier veel later op gang dan in bijvoorbeeld Frankrijk. Er zijn hier ook heel moedige mensen geweest, waaronder de vrouwen (ik kende een vrouw uit die groep, waarvan de dochter toen ze nog heel klein was, voor niemand bang was en opkwam voor wie het nodig had, vergeet ik nooit, zat in de genen), die honderden kinderen gered hebben!
Van veel dappere mensen weten we niet wat ze allemaal gedaan hebben, ze vonden het vanzelfsprekend om te helpen waar nodig. Politie, in ziekenhuizen, op scholen en 'gewone' burgers hielpen mensen te overleven. Gedurende mijn leven kwamen er heel wat reddende acties voorbij. Ik heb ze gehoord of gelezen. Er zal nog oneindig veel geschreven en ander materiaal verborgen zijn waarin dat ook duidelijk wordt.
Net las ik bij nu.nl dat Trouw in een onderzoek naar verzetsvrouwen een archief heeft ontdekt op een zolderkamer in New York. Dat bestaat uit onder meer tientallen brieven van mensen die actief waren in het Nederlandse verzet.
Historicus Mart van de Wiel noemt het archief "veelbelovend". Hij zegt tegen de krant dat het archief nieuwe inzichten kan opleveren. "Het is bijzonder dat er tachtig jaar na dato nog steeds nieuw bronmateriaal gevonden wordt. Dit archief toont dat de geschiedenis nooit af is."
---
We hebben het regelmatig over andere landen waar mensen meer opkomen voor zichzelf ,maar ook hoe het in de oorlog ging, hoe mensen blind voeren op de macht. Daarnaast was er verraad. Hoe werkt dat toch bij mensen? Overal gebeurde en gebeurt dat. Oost-Duitsland is ook een goed voorbeeld, het was aan de orde van de dag. Misschien kent u de beklemmende en krachtige film 'Das Leben der Anderen'.
Uit de Moviemeter:
"In november 1984 krijgt de gezagsgetrouwe Stasi-agent Wiesler de opdracht, de succesvolle toneelschrijver Georg Dreyman en zijn levensgezel Christa-Maria Sieland te schaduwen. Wiesler wordt geconfronteerd met de voor hem vreemde wereld van liefde, literatuur en het vrije denken, waardoor hij zich de nutteloosheid van zijn bestaan realiseert. Hoe meer hij in aanraking komt met deze nieuwe wereld, hoe groter het besef groeit dat de Stasi ook zijn eigen leven ernstig beperkt."
Er is zoveel verraad gepleegd. Niet alleen werden in WO2 veel Joodse en verzetsmensen verraden, een ander voorbeeld hiervan is dat de Sinti en Roma op 16 mei in een dag werden afgevoerd door de Nederlandse politie.
kampwesterbork.nl:
"Op 14 mei 1944 verstuurde de Duitse bezetter een telegram aan verschillende Nederlandse politiekorpsen met de opdracht ‘ […] eener centrale aanhouding van alle in Nederland verblijvende personen die het kenmerk der zigeuners bezitten." Alle Sinti- en Roma-families moesten naar kamp Westerbork worden gebracht. De zigeunervervolging werd ook Porajmos genoemd.
Ik heb hier uitgebreid over gelezen in het indrukwekkende boek Zoni. Ik had het van de bibliotheek, maar als een boek iets toevoegt wil ik het graag zelf hebben dus tweedehands gekocht. Volgens mij is het alleen nog tweedehands te koop. Zoni heeft zijn leven o.a. ook te danken aan een politieman.
https://www.bol.com/nl/nl/s/?searchtext=Zoni
Hier meer informatie over de Sinti en Roma:
https://www.kampamersfoort.nl/wp-content/uploads/2017/04/ARTIKEL_Sinti_en_Roma-DEEL-1.pdf
*La Colline aux mille enfants
Een film over een klein plaatsje in Frankrijk waar tijdens de Tweede Wereldoorlog 5.000 Joden, waaronder veel kinderen, zijn gered. Het dorpje Le Chambon-sur-Lignon wordt bevolkt door boeren die zich verzetten tegen de wetten die opgesteld zijn door de nazi’s. Sleutelfiguur in Le Chambon is pastoor Jean Fontaine. Hij preekt tegen geweld, maar moedigt zijn gemeenteleden wel aan om Joodse vluchtelingen een onderduikplaats te verschaffen.
Hier de link van Maurice, met een artikel dat helemaal aansluit: 90% van de naaste familie van zijn ouders is vermoord. Als er iemand recht van spreken heeft ... Bijzonder dat we het levensverhaal van zijn vader, met een voorwoord van Hedy d'Ancona, kunnen downloaden.
https://www.maurice.nl/2023/05/04/mijn-gedachten-bij-een-bijzonder-monument/
Oorlogservaringen Sam de Hond:
https://www.maurice.nl/wp-content/uploads/2023/05/Een-Ster-is-een-Ster-het-oorlogsverhaal-van-Sam-de-Hond.pdf
Ik denk vanavond om 20.00u aan iedereen die in WO2 overleden is, geleden heeft of zijn leven gewaagd heeft. Er zijn mensen die alle drie de gebeurtenissen hebben meegemaakt.
Iets voor achten en met de twee minuten stilte kijken we altijd naar de Waalsdorpervlakte.
Stilte, alleen vogels (die nu wel heel hard floten).
Ervoor en erna kijken we ook naar de Dam, maar de sfeer op de Waalsdorpervlakte willen we niet missen. Ik zag net een foto van 1953 van de herdenking. Er was maar een kleine groep en nu, hoeveel mensen zijn daar? Veel! Ook veel jonge mensen. Op de Dam ook trouwens.
Elk jaar opnieuw blijft het een indrukwekkend moment.
